Dr. Heimlich ve manevrası
Ümit Yenişehirli
Antik Yunan’ın ünlü tragedya yazarlarından Sofokles, Hun İmparatoru Attila, Roma İmparatoru Claudius, modern zamanların efsane gitaristi Jimi Hendrix, Led Zeppelin grubunun davulcusu John Bonham, ABD Başkanı John Fitzgerald Kennedy’nin kardeşi Robert F. Kennedy’in kayınbiraderi Joan Skakel, rapçi Prodigy boğazlarına kaçan yemek parçacıkları nedeniyle ölmüşlerdi.
Güncel verilere göre, ABD’de her yıl 3 bine yakın kişi gıda boğulmasıyla hayatını kaybediyor. İngiltere’de bu sayının 500’ler civarında olduğu biliniyor.
Japonya’daki bir araştırmaya göre de 2006-2016 yılları arasında 52 bin 366 kişi, gıda boğulması sonucu öldü.
Dünya çapındaki boğulmalı çocuk ölümlerinde, gıdanın yanında bazen uygunsuz biçimli oyuncakların parçaları ile bozuk paralar da etkili oluyor.
ŞU MEŞHUR HEIMLICH MANEVRASI
Gıda boğulması nedenli ölümler hemen her ülkenin gündeminde.
Uzmanlar; obeziteden hızlı yemek yeme alışkanlıklarına, değişik ve albenili şekerleme ve atıştırmalıkların oluşturduğu risklerden gırtlak yoluna uyum sağlayan meyve ve sebzeler gibi birçok faktörün nefes borusunun tıkanmasına ve boğularak ölümlere yol açtığını vurguluyorlar.
Bu tür vakalarda hayat kurtaran en temel yöntem ise hiç şüphesiz “Heimlich Manevrası” oluyor.Türkiye’de de gün geçmiyor ki Heimlich Manevrası yardımıyla boğulmak üzere olan birileri hayata tekrar tutunmasın.
Türkiye, sevindirici bir biçimde, epeyce insanın Heimlich Manevrası’nı bildiği bir ülke olma yolunda hızla ilerliyor. Haberlere yansıyan vakalarda, neredeyse hiç can kaybı yaşanmaması da yöntemin ne kadar da başarılı bir şekilde uygulandığını gösteriyor.
BİR DERGİDE GIDA BOĞULMALARI MAKALESİNİ OKUYUNCA…
Peki, bu “manevra”yı bulan Henry Yehudah Heimlich kimdi? Amerikan Bronko-Özofagoloji Derneği’nin (ABEA) Heimlich Manevrası’yla ilgili derlemesinde yer alan bilgilere göre Heimlich, 1920’de doğan, 2016’da ölen ABD’li bir tıp doktoru, göğüs cerrahı ve tıp araştırmacısı.
Dr. Henry Heimlich, 1972 yılında bir makaleyi okurken bu yöntemi düşünmeye başlamıştı. O güne kadar gerek profesyonel tıpçılar gerekse de amatörler için, boğazına bir şey kaçan kişiye yönelik müdahale, boğulmak üzere olan kişinin sırtına vurmakla sınırlıydı. Vaka daha da kötüleşirse de içine cerrahlığın da girdiği formel tıbbi yöntemler uygulanıyordu.
Heimlich, pek de işe yaramadığı ölüm istatistiklerinden de belli olan bu müdahalelere karşı, kendi yöntemini nasıl bulduğunu şöyle anlatmıştı:
“1972’de bir gün, Sunday New York Times Magazine’de kazara ölümlerle ilgili bir makale okuyordum. Dikkatimi çeken şey, boğularak ölmenin, listede altıncı sırada olmasıydı. Sadece bu ülkede yılda üç bin kişi boğularak ölüyordu.
Bu özellikle ilgimi çekti, çünkü 1950’lerde Ters Gastrik Tüp Yemek Borusu Değiştirme ameliyatını geliştirmiştim ve kariyerimin büyük bir bölümünde hastaların yutma sorunlarıyla ilgilenmiştim. En çarpıcı olan, boğulmanın genellikle en sıradan durumlarda meydana gelmesiydi. Çoğu insanın boğulduğu nesne, bir yiyecek parçasıydı ya da çocuklar için bir oyuncak, bir bozuk para veya ağızlarına koydukları herhangi bir küçük nesneydi. Her zamanki gibi ilk adımım, konuyu tıp dergilerinde araştırmak oldu.
1933’ten beri, Amerikan Kızıl Haçı’nın insanlara, boğulan kişileri sırtlarına vurarak kurtarmayı öğrettiğini keşfettim. Daha fazla okudukça, bu önerinin bilimsel bir temeli olmadığını da fark ettim. Aslında, 1854’ten günümüze kadar olan tüm raporlar, bir kişinin sırtına vurmanın, nesneyi aşağı doğru ittiğini ve hava yolunda daha kıpırtısız bir şekilde sıkışmasına neden olduğunu kanıtlıyordu. Boğazlarında bir parça yemek olsa bile hâlâ nefes alabilen boğulmak üzere olan kişiler, sırtlarına vurulan tokatlar hava yollarını daha da tıkadığından dolayı sıklıkla ölürler.”
DOKTORSUZ, EKİPMANSIZ BİR YÖNTEM ARAYIŞI
Dr. Henry Yehudah Heimlich, bu fark edişten sonra deneylere başlamıştı. Araştırmalarda; sırta indirilen şaplaklar kadar, boğaza parmak sokarak parçacığı alma çabalarının da boğulma riskini artırdığı görülmüştü.
Heimlich, ancak bir doktorun ve ancak özel tıbbi ekipman yanında olduğunda şansı olacak yöntemler yerine, herhangi “bilgili bir amatör” tarafından gerçekleştirilebilecek farklı bir yönteme kafa yormaktaydı.
Süreçte, birçok köpek kullanmıştı. Köpekler, özellikle diyaframlarına yapılan baskılar sonucunda hemen her defasında müdahalelere olumlu tepki vermişlerdi.
Deneylerin ardından, Dr. Heimlich’in adıyla anılan manevra, prosedürleri net şekilde belirlenerek tıp camiasında uygulanmaya başlamıştı.
Dünya Sağlık Örgütü’nün yanı sıra hemen her ülkenin sağlık kuruluşu da zaman içerisinde Heimlich Manevrası’nı ilkyardım ve halk sağlığı politikalarının kapsamına almışlardı.
ÖMRÜNÜN SON GÜNLERİNDE DE MANEVRASIYLA HAYAT KURTARDI
Boğulma tehlikesi geçiren insanları kurtarmak için kullanılan basit ama etkileyici yönteme adını veren Dr. Henry Yehudah Heimlich, ilginç bir biçimde, ölümünden iki ay önce de bir arkadaşının hayatını Heimlich Manevrası’yla kurtarmıştı.
ABD Cincinnati’deki bir huzurevinde yaşayan 96 yaşındaki Heimlich, 2016 yılında yemek salonunda Paty Gill Ris isimli arkadaşının boğazına yemek kaçtığını gördüğünde hemen harekete geçmiş ve Heimlich Manevrası’nı uygulayarak 87 yaşındaki kadının nefes borusundaki gıda parçacığını çıkartmıştı.
HEIMLICH MANEVRASI’NIN UYGULANIŞI
Tıbbi literatürde ve uzman anlatımlarında yer aldığı şekliyle Heimlich Manevrası şöyle uygulanıyor:
“Hastaya ayaktayken ya da oturur durumda arkadan sarılarak gövdesi kavranır. Bir el yumruk yapılarak, başparmak çıkıntısı midenin üst kısmına, göğüs kemiği altına gelecek şekilde yerleştirilir. Diğer el ile yumruk yapılan el kavranır. Kuvvetle arkaya ve yukarı doğru bastırılır. Bu hareket 5-7 kez yabancı cisim çıkıncaya kadar tekrarlanır.
Yalnız başınıza olduğunuzda: Elinizi yumruk yapın ve başparmağınızı, bir başkasına Heimlich uygularken yaptığınız gibi, göbeğinizin hemen üstüne, göğüs kafesinizin altına yerleştirin. Diğer elinizle yumruğunuzu kavrayın. Hızlı bir yukarı hareketle bölgeye bastırın. Bu işe yaramazsa, bir masa kenarına, sandalyeye veya korkuluğa da yaslanabilirsiniz. Üst karın bölgenizi kenara doğru hızlıca itin.”
Can Badak
Editor
Haber Kaynak : ENSONHABER.COM
“Yayınlanan tüm haber ve diğer içerikler ile ilgili olarak yasal bildirimlerinizi bize iletişim sayfası üzerinden iletiniz. En kısa süre içerisinde bildirimlerinize geri dönüş sağlanılacaktır.”
News
